Misteria frygijskie i egipskie ustąpiły w końcu miejsca największemu ze wszystkich kultów misteryjnych, czczeniu Mitry. Kult Mitry przemawiał do szerokiego zakresu natury ludzkiej i stopniowo wyrugował obu swych poprzedników. Mitraizm szerzył się w cesarstwie rzymskim, rozpowszechniany przez legiony rzymskie rekrutowane na Bliskim Wschodzie, gdzie ta religia była modna; legiony niosły ze sobą to wierzenie gdziekolwiek poszły. I ten nowy rytuał religijny był o wiele lepszy od wcześniejszych kultów misteryjnych.
Kult Mitry powstał w Iranie i długo istniał w swej ojczyźnie, wbrew agresywnej opozycji wyznawców Zoroastra. Jednak zanim mitraizm dotarł do Rzymu, został znacznie ulepszony dzięki asymilacji wielu nauk Zoroastra. To głównie poprzez kult Mitry religia Zoroastra wywarła wpływ na powstałe później chrześcijaństwo.
Kult Mitry obrazował agresywnego boga, wywodzącego się z wielkiego kamienia, który dokonywał walecznych czynów i spowodował wytrysk wody z kamienia, trafionego jego strzałami. Była tam powódź, z której uszedł tylko jeden człowiek w specjalnie zbudowanej łodzi i ostatnia wieczerza, którą Mitra celebrował ze słońcem-bogiem, zanim wstąpił do nieba. Ten bóg-słońce, albo Sol Invictus, był zdegenerowaną w zoroastryzmie koncepcją bóstwa Ahury-Mazdy. Mitra wyobrażany był jako nieśmiertelny obrońca słońca-boga, w jego walce z bogiem ciemności. Mitra zdobył nieśmiertelność, gdy zabił mitycznego, świętego byka i został wyniesiony do godności rzecznika gatunku ludzkiego u bogów na wysokości.
Wyznawcy tego kultu odbywali swe nabożeństwa w jaskiniach i innych świętych miejscach, śpiewając hymny, mamrocząc zaklęcia, jedząc mięso świętych zwierząt i pijąc krew. Praktyki religijne odbywali trzy razy dziennie, ze specjalnymi, cotygodniowymi obrzędami w dzień boga-słońca, a najbardziej wyszukane obrzędy miały miejsce podczas dorocznego święta Mitry, dwudziestego piątego grudnia. Wierzono, że uczestnictwo w sakramencie zapewnia życie wieczne, natychmiastowe przejście po śmierci na łono Mitry, aby tam trwać w szczęściu do dnia sądu. W dzień sądu mitraickie klucze do nieba otworzą bramy Raju na przyjęcie wiernych, po czym wszyscy nie ochrzczeni, spośród żywych i umarłych, będą unicestwieni w czasie powrotu Mitry na ziemię. Nauczano, że kiedy człowiek umiera, idzie na sąd przed Mitrę a gdy nastąpi koniec świata, Mitra wezwie wszystkich umarłych z ich grobów, aby się stawili na sąd ostateczny. Nikczemni zostaną unicestwieni w ogniu a prawi będą rządzić z Mitrą na zawsze.
Z początku była to religia tylko dla mężczyzn i było siedem różnych klas, do których wierni mogli być kolejno wprowadzani. Później żony i córki wierzących przyjmowano do świątyń Wielkiej Matki, które przylegały do świątyń Mitry. Kult kobiecy był mieszanką obrządku Mitry i ceremonii frygijskiego kultu Kybele, matki Attisa.