Na normalnych i lojalnych planetach epoka ta zaczyna się wtedy, gdy rasy śmiertelników są wymieszane i w dobrej formie biologicznej. Nie ma problemu rasy czy koloru; wszystkie narody i rasy są dosłownie jednej krwi. Kwitnie braterstwo ludzkości a narody uczą się żyć na Ziemi w pokoju i spokoju. Świat taki stoi w przededniu wielkiego, szczytowego rozwoju intelektualnego.
Kiedy świat ewolucyjny staje się dojrzały do epoki arbitrażowej, pojawia się na misji arbitrażowej jeden z wysokiej klasy Synów Avonalnych. Książę Planetarny i Synowie Materialni pochodzą z wszechświata lokalnego; Syn-Arbiter przybywa z Raju.
Kiedy Rajscy Avonale przybywają do sfer zamieszkałych przez śmiertelników, dla dokonania czynności sędziowskich, tylko jako sędziowie systemu sprawiedliwości, nigdy się nie wcielają. Kiedy jednak przybywają na misje arbitrażowe, przynajmniej na pierwszą, zawsze się wcielają, chociaż nie przeżywają narodzin ani też nie umierają śmiercią, właściwą dla takiej domeny. W tych wypadkach, gdy na niektórych planetach zostają władcami, mogą żyć na nich całe pokolenia. Kiedy ich misje się kończą, oddają swe planetarne życie i wracają do swego uprzedniego stanu Boskiego synostwa.
Każdy nowy system sprawiedliwości poszerza horyzont religii objawionej a Synowie-Arbitrzy poszerzają prawdę objawienia tak dalece, że obrazuje ona sprawy wszechświata lokalnego i wszystkiego tego, co jemu podlega.
Wkrótce po wstępnych odwiedzinach Syna-Arbitra, narody osiągają wyzwolenie ekonomiczne. Ilość dziennej pracy, dającej jednostce niezależny byt, może być odpowiednikiem dwu i pół godziny waszego czasu. Jest zupełnie bezpiecznie wyzwolić takich etycznych i inteligentnych śmiertelników. Takie subtelne narody dobrze wiedzą, jak spożytkować czas wolny dla samodoskonalenia i postępu planetarnego. Epoce tej towarzyszy dalsze oczyszczanie rasowe, przez ograniczenie rozmnażania się jednostek mniej przystosowanych i gorzej uzdolnionych.
Władze polityczne i społeczna administracja narodów wciąż się doskonalą, przed końcem tej epoki samorząd jest całkiem nieźle ugruntowany. Słowa samorząd używamy tutaj na określenie najwyższego typu rządu przedstawicielskiego. Światy takie popierają i honorują tylko tych przywódców i władców, którzy najbardziej się nadają do dźwigania społecznych i politycznych obowiązków.
W tej epoce Dostrajacze zamieszkują większość śmiertelników danego świata. Ale nawet teraz obdarzenie Boskimi Monitorami nie zawsze jest powszechne. Zespalającymi się Dostrajaczami jeszcze nie są obdarzani wszyscy śmiertelnicy planety; wciąż wymaga się od istot obdarzonych wolą, aby chciały być zamieszkane przez Nieodgadnione Monitory.
W wiekach kończących ten system sprawiedliwości, społeczeństwo zaczyna wracać do prostszych form życia. Złożona natura zaawansowanej cywilizacji biegnie swoim torem a śmiertelnicy uczą się żyć bardziej naturalnie i efektywnie. Trend taki narasta z każdym kolejnym wiekiem. Jest to epoka rozkwitu sztuki, muzyki i wyższego nauczania. Nauki fizyczne osiągnęły już szczyt swego rozwoju. Na idealnym świecie koniec tej epoki wiąże się z pełnią wielkiego przebudzenia religijnego, światowego oświecenia duchowego. I tak gremialne ożywienie duchowej natury narodów jest sygnałem do przybycia obdarzającego Syna i rozpoczęcia piątej epoki człowieka.
W przypadku wielu światów może się okazać, że planeta nie jest jeszcze gotowa na obdarzającego Syna, przybywającego z misją arbitrażową; w takim wypadku pojawi się drugi a nawet cały szereg Synów-Arbitrów, z których każdy będzie posuwał naprzód gatunek ludzki, od jednego systemu sprawiedliwości do następnego, aż planeta gotowa będzie na Syna obdarzającego. Na drugiej misji i na kolejnych misjach, Syn-Arbiter może być albo też nie być wcielony. Jednak nie ma znaczenia, ilu Synów-Arbitrów się pojawi—a mogą także przyjść jako tacy po Synu obdarzającym—nadejście każdego z nich oznacza koniec jednego systemu sprawiedliwości i początek następnego.
Systemy sprawiedliwości Synów-Arbitrów obejmują okres mniej więcej od dwudziestu pięciu do pięćdziesięciu tysięcy lat czasu Urantii. Czasami epoka taka jest znacznie krótsza a w rzadkich wypadkach nawet dłuższa. Jednak, gdy się dopełni czas, jeden z tych Synów-Arbitrów narodzi się jako Rajski Syn obdarzający.