Niekończąca się rozciągłość względnej kosmicznej rzeczywistości, od absolutności rajskiej monoty do absolutności potencji przestrzeni, sugeruje istnienie pewnych rozwijających się zależności w nieduchowych rzeczywistościach Pierwszego Źródła i Centrum—w tych rzeczywistościach, które są ukryte w potencji przestrzeni, objawione w monocie i tymczasowo ujawnione na ingerujących pomiędzy nimi poziomach kosmicznych. Ten wieczny obieg energii, ujęty obwodem w Ojcu wszechświatów, jest absolutny, a będąc absolutny, niezdolny jest do rozwinięcia ani w fakcie ani w wartości; tym niemniej Pierwotny Ojciec nawet teraz—tak jak zawsze—urzeczywistnia się na wciąż poszerzającej się arenie czasowo-przestrzennych i czasem -przestrzenią przekształconych znaczeń, na arenie zmieniających się zależności, na której energia-materia poddaje się coraz bardziej zwierzchniej kontroli żywego i Boskiego ducha, dzięki empirycznym wysiłkom żywego i osobowego umysłu.
Wszechświatowe energie nieduchowe są ponownie połączone w żywych systemach umysłowych, różnych od Stwórcy, na różnych poziomach a niektóre z nich można określić następująco:
1. Umysły przed przybocznym duchem. Jest to nieempiryczny poziom umysłu a na światach zamieszkałych znajduje się on pod opieką Nadrzędnych Kontrolerów Fizycznych. Jest to umysł mechaniczny, niezdolny do uczenia się intelekt najbardziej prymitywnych form życia materialnego, tym niemniej niezdolny do uczenia się umysł, oprócz prymitywnego życia planetarnego, funkcjonuje na wielu innych poziomach.
2. Umysły przybocznego ducha. Jest to służba Matki Ducha wszechświata lokalnego, funkcjonująca przez jej siedem przybocznych umysłów-duchów, na zdolnym do uczenia się (niemechanicznym) poziomie umysłu materialnego. Na tym poziomie materialny umysł doświadcza: jako podludzki (zwierzęcy) intelekt, w pierwszych pięciu przybocznych; jako ludzki (etyczny) intelekt, w siedmiu przybocznych; jako intelekt nadludzki (pośredniego) w ostatnich dwu przybocznych.
3. Rozwijające się umysły morontialne—poszerzająca się świadomość rozwijających się osobowości, wznoszących się we wszechświecie lokalnym. Jest to obdarzenie Matki Ducha wszechświata lokalnego, działającej w połączeniu z Synem Stwórcy. Ten poziom umysłu oznacza strukturę wehikułu życia typu morontialnego, syntezę tego, co materialne i tego, co duchowe, wytworzoną przez Nadzorców Mocy Morontialnej z wszechświata lokalnego. Umysł morontialny funkcjonuje w sposób zróżnicowany, w odpowiedzi na 570 poziomów życia morontialnego, na wyższych poziomach osiągnięć wykazuje coraz większe możliwości łączenia się z umysłem kosmicznym. Taki jest ewolucyjny kierunek rozwoju istot śmiertelnych, ale umysł klasy niemorontialnej nadawany jest także przez Syna Wszechświata i Ducha Wszechświata niemorontialnym dzieciom kreacji lokalnych.
Umysł kosmiczny. Jest to siedmiorako zróżnicowany umysł czasu i przestrzeni, którego każde stadium obsługiwane jest przez jednego z Siedmiu Duchów Nadrzędnych, działającego na rzecz jednego z siedmiu superwszechświatów. Umysł kosmiczny obejmuje wszystkie poziomy umysłu skończonego i koordynuje się empirycznie z ewolucyjnymi, boskimi poziomami Najwyższego Umysłu a transcendentalnie z poziomami egzystencjalnymi absolutnego umysłu—z bezpośrednimi obwodami Wspólnego Aktywizatora.
W Raju umysł jest absolutny, w Havonie absoniczny, w Orvontonie skończony. Umysł zawsze oznacza obecność-funkcjonowanie żywej służby, z dodatkiem zróżnicowanych systemów energii a odnosi się to do wszystkich poziomów i wszystkich rodzajów umysłu. Jednak poza umysłem kosmicznym coraz trudniej jest obrazować związki umysłu z energią nieduchową. Umysł Havony jest podabsolutny, ale superewolucyjny; będąc egzystencjalno-empiryczny najbardziej zbliża się do absonitu spośród wszystkich objawionych wam koncepcji. Umysł rajski jest poza ludzkim pojmowaniem; jest egzystencjalny, bezprzestrzenny i bezczasowy. Tym niemniej, nad wszystkimi tymi poziomami umysłu góruje wszechświatowa obecność Wspólnego Aktywizatora—ujęcie umysłowej grawitacji Boga umysłu w Raju.